Mẹ ít sữa, mất sữa sau sinh: Nguyên nhân và cách khắc phục

Nguyên nhân khiến mẹ ít sữa hoặc mất sữa

Hầu hết người mẹ nào cũng mong muốn cơ thể mình có nhiều sữa để có thể trao cho con những ngọt ngào và dinh dưỡng tự nhiên thông qua sữa mẹ. Thế nhưng việc mẹ sau khi sinh bé bị ít sữa hoặc mất sữa lại không hề hiếm gặp. 

Rất nhiều mẹ bị mất sữa hoặc ít sữa sau sinh

Có thể kể đến một vài nguyên nhân chính thường thấy nhất dẫn đến tình trạng ít sữa hoặc mất sữa của mẹ như sau:

Mẹ không cho bé bú thường xuyên hoặc cữ bú quá ngắn

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng mẹ bị ít hoặc mất sữa. Theo khoa học chứng minh, lượng sữa trong cơ thể mẹ được tiết ra dựa theo nhu cầu bú của trẻ.

Nếu mẹ không cho bé bú một cách thường xuyên hoặc thời gian của mỗi cữ bú ngắn và lắt nhắt thì sẽ khiến cho cơ thể mẹ lầm tưởng rằng nhu cầu ti sữa của bé không nhiều. Khi đó, cơ thể mẹ sẽ tự động tiết ra lượng sữa dần ít đi và sau một thời gian sẽ dẫn đến tình trạng mất sữa.

Chế độ dinh dưỡng của mẹ không phù hợp

Khi cơ thể mẹ hấp thụ một lượng dinh dưỡng quá kém thì lượng sữa cũng như lượng chất béo có trong sữa mẹ ít đi. Nói cách khác, nếu như mẹ không có một chế độ dinh dưỡng cân bằng và phù hợp thì cơ thể mẹ sẽ bị thiếu chất và đồng thời không đủ năng lượng để sản xuất, tạo sữa cho bé bú.

Lạm dụng cho bé dùng các loại sữa công thức từ sớm

Như đã chia sẻ, lượng sữa mẹ tiết ra dựa theo nhu cầu bú của bé. Nếu mẹ cho bé dùng sữa công thức từ sớm thì khả năng cao bé sẽ chán, không chịu hợp tác hoặc bỏ hẳn việc ti sữa mẹ vì trên thực tế sữa công thức có hương vị thơm ngon hơn hẳn sữa mẹ. Đồng nghĩa với việc bé bỏ ti mẹ trực tiếp chính là việc cơ thể mẹ sẽ ngày càng tiết ra lượng sữa ít hơn và dần dần mất hẳn.

Sữa mẹ có lợi với bé hơn so với sữa công thức

Stress và tâm lý căng thẳng cũng khiến mẹ ít sữa

Cơ thể mẹ được kích thích sản xuất sữa nhờ hai loại hormone đóng vai trò cực kỳ quan trọng đó là hormone oxytocin và hormone prolactin. Khi mẹ bị stress hoặc là tâm lý luôn trong trạng thái căng thẳng sẽ khiến cho hai loại hormone này bị ức chế hoạt động từ đó sẽ khiến cho cơ thể mẹ bị ức chế tuyến sữa gây ít sữa dần đi, khả năng tái tạo sữa sẽ thấp hơn.

Tâm lý căng thẳng cũng gây mất sữa

Ngoài ra, tình trạng stress và căng thẳng kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới việc tiết sữa của cơ thể mẹ, nó còn có khả năng gây ra nguy cơ trầm cảm ở mẹ sau sinh cực kỳ nguy hiểm.

Mẹ không có đủ tự tin và phản xạ tiết sữa yếu

Một trong những nguyên nhân khiến cho mẹ ít sữa đó là việc mẹ thiếu tự tin vào bản thân, lo âu luôn nghĩ rằng bản thân mình sẽ không đủ khả năng để sản xuất đủ sữa cho con ti. Khi mẹ lo âu, phản xạ tiết sữa của cơ thể sẽ không thể hoạt động mạnh dẫn tới tình trạng sữa sẽ không thể tiết ra ngoài. 

Trên thực tế, có khi trong bầu ngực mẹ vẫn đang tích rất nhiều sữa, tuy nhiên vì phản xạ tiết sữa yếu sữa không chảy ra ngoài và bé không thể ti mẹ được. Đôi khi người mẹ có thể cảm nhận được khá rõ ràng sữa đang chảy nhưng cũng có những lúc sẽ không cảm thấy gì cả dù sữa vẫn đang chảy.

Mẹ sinh non hoặc sinh mổ

Việc sinh non sẽ khiến cơ thể mẹ thay đổi đột ngột và không kịp tự điều chỉnh để thích ứng gây ra tình trạng ít sữa. Còn trong trường hợp mẹ sinh mổ, quá trình sinh mổ mẹ sẽ cần đưa vào người một số loại thuốc kháng viêm và giảm đau, đây cũng là một nguyên nhân của việc mẹ ít sữa sau sinh.

Mẹ mắc các bệnh lý liên quan đến tuyến vú

Một vài bệnh lý mà các mẹ thường mắc phải không chỉ gây ra đau đớn cho mẹ mà còn làm cho tắc tia sữa tuyến sữa hoặc tạo ra phản xạ xuống sữa kém như áp xe, viêm nhiễm tuyến vú hoặc u xơ vú. 

Ngoài những triệu chứng bệnh lý trên thì cũng có một số trường hợp khác có khả năng hạn chế việc tiết sữa của bầu ngực mẹ đó là khi mẹ bị thiếu sản tuyến vú hoặc trước đây mẹ đã từng thực hiện phẫu thuật liên quan đến vùng ngực.

Vậy làm thế nào để mẹ có nhiều sữa sau sinh?

Vấn đề ít sữa hay mất sữa sau sinh khiến cho ba mẹ phải lo lắng và “đau đầu” khi không đủ sữa cho con bú. Vậy làm thế nào để mẹ có lượng “dinh dưỡng tự nhiên” dồi dào để có thể nuôi dưỡng bé lớn khôn hoàn toàn bằng sữa mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu đời? Dưới đây là một vài gợi ý dành cho mẹ để giải quyết vấn đề trên:

Mẹ và con da áp da, mẹ cho con bú càng sớm hiệu quả càng tốt

Những mẹ sinh thường sẽ có khởi đầu thuận lợi hơn các mẹ sinh bằng phương pháp mổ đẻ trong việc nuôi con bằng sữa mẹ. Tuy nhiên, dù là sinh thường hay sinh mổ thì mẹ vẫn nên cố gắng cho con ti mẹ càng sớm càng tốt đặc biệt là trong vòng 1 giờ đầu sau sinh để tận dụng được nguồn sữa non quý giá đồng thời để mẹ và bé được da áp da giúp tăng phản xạ tìm đến ti mẹ khi bé bị đói.

Khoảnh khắc mẹ và bé da áp da ngay sau sinh

Khi mẹ và bé da tiếp da lúc này cơ thể mẹ sẽ tự động tiết ra hoocmon Oxytocin và Prolactin. Đây là 2 loại hoocmon chính đảm nhận vai trò sản xuất sữa, kích thích sữa về nhiều và nhanh hơn và phản xạ xuống tia sữa của bầu ngực mẹ để mẹ có đủ hoặc nhiều sữa nuôi con bằng sữa mẹ.

Mẹ phải có chế độ nghỉ ngơi phù hợp và giữ cho tinh thần thoải mái

Có một tinh thần luôn trong trạng thái vui vẻ và thoải mái cộng với một chế độ nghỉ ngơi phù hợp là một cách rất tốt để cơ thể mẹ có thể cân bằng lượng hoocmon Oxytocin và Prolactin được tiết ra nhờ đó mà lượng sữa mẹ cũng được sản xuất ra nhiều hơn. Mẹ nên tránh làm việc quá sức, phối hợp tập luyện những động tác hay môn thể dục thể thao nhẹ nhàng như yoga, thiền, đi bộ,... để cơ thể luôn khỏe mạnh và tinh thần sảng khoái.

Chú trọng tới chế độ dinh dưỡng hàng ngày

Ngoài việc sắp xếp nghỉ ngơi hợp lý, mẹ cũng cần phải chú trọng chuẩn bị cho mình một chế độ dinh dưỡng đầy đủ để có thể hạn chế gặp phải tình trạng ít sữa sau sinh. Khi mẹ nạp vào cơ thể một chế độ dinh dưỡng phù hợp với nguồn thực phẩm đa dạng thì cơ thể mẹ mới có đủ năng lượng và dinh dưỡng để tạo sữa.

Khẩu phần ăn của mẹ nên đa dạng và đảm bảo cung cấp đầy đủ cả 4 nhóm chất cần thiết là chất đạm protein, chất béo tốt, chất đường bột, vitamin và chất khoáng. Những chất dinh dưỡng này sẽ có trong từng loại thực phẩm khác nhau như thịt cá, rau củ, hoa quả,...

Mẹ nên chú trọng khẩu phần ăn dinh dưỡng để nhiều sữa

Nhằm tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng của cơ thể, các chuyên gia khuyên rằng mẹ nên ăn khối lượng đồ ăn mỗi ngày bằng cách chia nhỏ các bữa ăn, ăn khoảng 5 -6 bữa một ngày và tránh ăn quá no hoặc quá đói. Thời điểm ăn tốt nhất để kích thích cơ thể mẹ có thể sản sinh ra nhiều sữa là vào khoảng 30 phút trước khi cho bé bú. 

Bên cạnh đó mẹ cũng cần phải nạp đủ từ 2 đến 3 lít nước vào cơ thể mỗi ngày để hạn chế việc mẹ bị ít sữa. Ngoài bổ sung bằng nước lọc mẹ có thể đổi sang các loại nước khác như nước ép trái cây và  rau củ các loại,...

Ngoài ra mẹ cũng nên tránh xa các loại thực phẩm có chứa các chất kích thích như bia rượu, các loại đồ uống có cồn và các loại thuốc lá, thuốc lá điện tử,... Những chất kích thích này cũng sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe, cơ thể và khả năng tiết sữa của mẹ.

Cho bé bú đúng cách cải thiện việc mẹ ít sữa

Cách mẹ cho con bú có thể gây ảnh hưởng đến lượng sữa mà tuyến sữa tiết ra. Bởi vậy, mẹ cần trang bị đủ kiến thức để cho con bú đúng cách và. Đầu tiên, mẹ cần chú ý đến tư thế cho bú. Tư thế cho con bú đúng là tư thế mẹ và bé đều cảm thấy thoải mái, khi bú mặt bé hướng về ngực mẹ, miệng bé ngậm hết quầng vú, ti mẹ nằm tự nhiên trên lưỡi bé, phần môi dưới của bé hơi trề ra. Ở tư thế bú đúng, bé có thể bú nhiều sữa mẹ nhất, đồng thời giúp kích thích tuyến sữa tạo ra nhiều sữa hơn. Mẹ ít sữa cần lưu ý cho trẻ bú đủ cữ và cho trẻ bú đến khi tự nhả ti trong mỗi cữ.

Bên cạnh đó, mẹ nên cố gắng kiên nhẫn cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ khi trẻ chào đời, hạn chế cho trẻ dùng sữa công thức hoặc núm vú giả. Mẹ có thể tìm hiểu thêm về cách cho con bú đúng cách để biết chi tiết về cách thức cho trẻ sơ sinh bú mẹ trực tiếp đúng và tốt nhất.

Massage ngực kích thích sữa về

Một trong những phương pháp kích sữa đơn giản và hiệu quả được nhiều mẹ sữa sử dụng đó chính là massage ngực. Mẹ nên thả lỏng cơ thể và massage 2 bên ngực nhẹ nhàng từ 10 đến 15 phút mỗi bên trước khi cho con ti hoặc hút sữa. Mẹ massage nhẹ nhàng theo vòng tròn và kết hợp ấn nhẹ quanh bầu ngực để đạt hiệu quả massage tốt nhất. Kết hợp với việc chườm ấm sẽ giúp kích thích cơ thể mẹ tăng nội tiết tố Oxytocin để tạo sữa đều đặn.

Ngoài ra, việc sử dụng phương pháp massage khoa học và hiệu quả không chỉ giúp mẹ khắc phục tình trạng ít sữa mà còn giúp mẹ ngăn ngừa các vấn đề như tắc tia sữa và áp xe vú rất thường gặp.

Sử dụng sự trợ giúp của máy hút sữa 

Máy hút sữa là một trong những vật dụng hữu ích giúp ích rất nhiều cho các mẹ trong việc tăng lượng sữa. Nếu như mẹ sắp xếp cho mình một lịch hút sữa hợp lý và luôn tuân thủ hút sữa đúng cữ, đúng lịch có thể làm tăng phản xạ của các tuyến sữa, kích thích sữa về nhiều hơn.

Đây là một phương pháp được rất nhiều bác sĩ, chuyên gia về vấn đề sữa mẹ khuyên dùng.  Tốt nhất mẹ nên hút sữa từ 8 đến 10 lần mỗi ngày (cách khoảng 2 tiếng 1 lần) và mỗi cữ hút hoàn hảo sẽ kéo dài từ 15 đến 20 phút, tối đa là 30 phút, nếu quá 30 phút sẽ làm cho bầu ngực mẹ bị đau.

Máy hút sữa giúp hạn chế ít sữa hoặc mất sữa 

Sử dụng máy hút sữa để kích sữa sẽ mang tới hiệu quả tối ưu nhất khi mẹ tìm cho mình được một chiếc máy tốt và phù hợp nhất. Mẹ nên tìm mua những sản phẩm có tích hợp cả 2 chế độ massage và chế độ hút, đồng thời mỗi chế độ sẽ có nhiều mức độ khác nhau để mẹ thoải mái lựa chọn sử dụng mức độ phù hợp với cơ địa mình. Ngoài ra, máy hút sữa nào có đi kèm chế độ hút kiệt sữa cuối chính là một lựa chọn cực kỳ tuyệt vời cho mẹ giúp bầu ngực mẹ tái tạo nhiều sữa hơn cho những bù tiếp theo của bé.

Trên đây là một vài nguyên nhân cũng như những biện pháp khắc phục và điều trị tình trạng ít sữa hoặc mất sữa ở các mẹ sau sinh hi vọng có thể cung cấp được cho các mẹ nhiều kiến thức hữu ích. Chúc các mẹ trải qua một hành trình nuôi con bằng sữa mẹ hạnh phúc, dễ dàng và đáng nhớ!